Tamadun Indus
(a) Ciri-ciri bandar terancang
- Bandarnya terbahagi kepada dua bahagian dikelilingi oleh tembok
- Bahagian utama merupakan pusat pentadbiran dan keagamaan yang menempatkan bangunan pentadbiran, tempat mandi awam yang digunakan untuk upacara ritual dan pembersihan serta tempat penyimpanan hasil pertanian
- Bahagian kedua ialah kawasan perumahan
- Perancangan bandarnya dibantu oleh oleh kemajuan ilmu geometri dan pembinaan
- Bandar disusun berasaskan blok-blok berbentuk segi empat
- Setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus dan bersambung antara satu sama lain
- Setiap bandar mempunyai sistem kumbahan yang terancang
- Selain jalanraya, bandar-bandar ini juga dihubungkan dengan sungai yang berfungsi sebagai jalan perhubungan
(b) Organisasi Sosial
- Jumpaan arkeologi membayangkan masyarakat di Lembah Indus terbahagi kepada dua golongan iaitu golongan atasan dan bawahan
- Golongan atasan terdiri daripada pendeta dan pedagang
- Kelas atasan yang utama ialah pendeta
- Mereka mempunyai kuasa dan pengaruh yang besar dalam mengawal aktiviti masyarakat terutamanya yang melibatkan kegiatan keagamaan
- Golongan bawahan memberi ketaatan kepada golongan pendeta
- Sejarawan berpendapat tampuk pemerintahan dipegang oleh pendeta
- Golongan bawahan terdiri daripada petani dan buruh
- Golongan petani menjalankan aktiviti pertanian dan menyalirkan sebahagian daripada hasil tersebut kepada pihak berkuasa
- Golongan buruh menjalankan kerja perburuhan seperti menjaga kebersihan bandar, membina tembok di benteng dan membina terusan
(c) Pengkhususan pekerjaan
- Masyarakat Indus menjalankan pelbagai kegiatan ekonomi seperti perdagangan, pertanian, pertukangan dan pembuatan
- Aktiviti perdagangan secara khusus membabitkan perdagangan luar termasuklah dengan Mesopotamia
- Dapat dibuktikan melalui penemuan cap mohor buatan masyarakat Lembah Indus di Mesopotamia
- Hasil perdagangan yang penting seperti emas, gading gajah, manik, dan hasil pertanian
- Petani menanam barli, kacang dan sebagainya
- Terdapat juga penduduk yang menjadi artisan dan terlibat dalam pembinaan dan penghasilan barangan logam dan barangan tembikar
